CUCI KAKI

Mangarti Yahya Pung Tulisang Spotong di Fasal Sapultiga Ayat Satu Sampe Duapulu

 

Oleh. Elifas Tomix Maspaitella

 

                                               Ambel dari: sanyospwt


 

 

MANGARTI ANTUA YESUS DALANG YAHYA PUNG TULISANG

 

Par mangarti Yahya pung tulisang di Injil deng dia pung Surat pas dapa tanda-tanda (Wahyu) tuh katong musti dudu tado-tado la coba mangarti satu abis satu. Mar ada kode-kode par bisa mangarti akang palang-palang, apalai kalu upaya par mangarti dia pung maksud deng sagala carita tentang Antua Yesus.

Yahya nih dia mangaku, Antua Yesus nih Allah yang su ada dari dunya nih masih talamburang balong par jadi apapa satu yang bae lai. Vor Yahya, Yesus tuh yang jadi alasan Allah biking sagala rupa macang di dalang dunya nih. La vor Yahya jua, samua tuh akang pung maksud bahwa Antua Yesus tuh jadi tarang supaya samua orang seng mangarti stengah-stengah mar mangarti deng sagala hikmat yang pono, yang Antua tuh Tuhan tuh jua. Deng Yahya seng ure Yesus yang su ada dari dolo paskali sa, mar dia tunju lai, yang Yesus tuh su Allah yang su jadi manusia la tinggal sama-sama deng katong di dunya nih lai. Jadi Antua bukang Allah yang tasambunyi la orang musti cari sampe kapala pusing, mar Antua ada nyata-nyata di dalang dunya nih.

Vor Yahya lai, Yesus tuh orang lebe kanal par Tuang Guru. Ini tagal orang banya suka dudu dengar Antua pung pengajarang. Dong ada yang iko deng bini ana terengke-rengke lai ka mana sa Antua pigi. Su bagitu yang iko tuh tar iko par dengar Antua pengajarang sa mar ada lai yang minta Antua baruba dong dari rupa-rupa sakitang, user setang yang maso dalang dong tubuh, deng sagala hal laeng lai. Ada banya tanda herang yang Yahya tulis paisi-isi dalang dia pung tulisang nih. Akang tulung katong par mangarti Antua Yesus nih bukang manusia yang sama deng katong, mar Allah pung Ana sabiji areng-areng yang datang par tubus katong samua dari p’ri salah deng dosa.

 

 

CUCI KAKI

 

“Cuci kaki la nai tampa”. Itu biasa katong bilang par suruh anana nai sono. Mar jang lupa, katong ucap akang tuh pas anana ada barmaeng sanapas par malang-malang, la tempo-tempo tarewas, tagor sama suruh, baru katong hokmat: “cuci kaki la nai tampa”. Itu kalu sampe dong tar maso kamar deng rotang iko lai. Jadi dalang hal satu ini, cuci kaki tuh anana yang biking sandiri. Dong timba aer dari dalang tampayang, la sirang kaki sambil goso dalang kaki kiri di talapak kaki kanang la bale bagitu lai, dalang kaki kanang di talapak kaki kiri. Jadi seng tundu goso deng tangang lai. Kalu sampe cuci di kamar mandi brarti sirang kaki la seka di flur. 

“Cuci kaki” jua bisa katong lia di adat bawa maso bini ka rumah tua. Ada yang bilang “cuci kaki”, “sirang kaki”, ka pamanapamoi, deng sagala rupa istilah iko Bahasa di tiap-tiap negri. Ini seng cuci bagitu sa, mar pake daong galihu ka seng sapu-sapu Ternate la colo dalang aer di baskom putih kacil, la seka di ana mantu parampuang yang mau maso dalang rumah tua par hidop deng kanal dia pung samua orang tatua mantu, ipar deng konyadu. Yang ini nih biasa laki pung bapa tua yang biking, ka seng kapala soa dari laki pung soa di negri.

Apa yang katong mangarti dari kata cuci? Cuci tuh pake aer. Cuci barang yang kotor ka seka daki yang manempel di kuli ka abu yang manempel di barang-barang macang di kaca jandela, langkang pintu deng jandela pas mau Kajadiang deng Konci Taong. Cuci pakeang kotor, cuci piring deng galas makang, cuci panci deng tacu, sampe cuci muka lai, itu samua yang katong maksud deng cuci. Jadi tagal ada yang kotor, la supaya barsih, musti cuci. Ada yang ambel aer trus cuci, ada yang parlu aer banya, ada yang musti randang bahar-hari dolo, ada jua yang cuma kasih babasah sadiki sa. Kalu pake slang aer, maka semprot sa, daki yang manempel tampias. 

Jadi cuci tuh akang maksud, kasih talapas daki supaya barsih. Itu musti pake aer, seng bisa lap bagitu sa. Kalu lap jua tetap pake kaeng panggal basah supaya daki yang manempel talapas. Lalu musti ada orang yang mau par cuci lai. Tagal biasa jua kalu orang tatua suruh cuci piring kotor, ada yang babengkeng lai. Apalai kalu pas pi di degu-degu babaso bagini tacu baru abis masa ikang kuah kuning ada talantang tangada langit. Itu pasti pasi bibir la babanting kaki ka seng lai goso-goso kaki sampe. Mangkali jua su basumpah nama Tuhan ka bamaki dalang hati lai. 

Mangapa beta musti bilang bagitu? Tagal kalu biking barang jadi kotor, samua orang mau. Mar pas minta kasih barsih, laeng tola laeng lai. Tagal kasih barsih tuh akang bukti nyata. Kalu orang kasih dia hati par cuci, maka dia cuci la spul di aer barsih yang baru. Itu pasti niu la bobou sadap. Baju tuh ada yang cuci biasa mar ada yang dia kanji la kura. Jadi pakeang ka sprei lia bagus paskali. Mar kalu cuci deng hati barar, galas ka piring niu mar pasti masih bobou anyer. Tagal seng spul dobol di aer barsih. Spul ulang di aer sabong. Kalu itu kameja ka baju kous, itu sikat sampe kaeng mau putus-putus. Konci rekeng pakeang tar umur tagal tarabe koliling.

 

 

ALE DONG MANGARTI APA YANG BETA BIKING TADI TUH KA SENG? 

 

Di Yahya fasal Sapultiga ayat Sapuldua, abis Yesus cuci Antua pung duablas murid pung kaki la Antua tanya bagini: 

“ale dong mangarti apa yang beta biking tadi tuh ka seng?” 

 

Antua tanya bagitu tagal Etus ka Petrus nih dia tar mau Antua cuma cuci dia kaki mar kasih mandi ulang lai. 

Yahya nih dia kas’ dudu carita ini mooi lai ale. Dia buka akang deng carita yang Tuhan Yesus nih Antua su tau Antua pung oras par dapa salib. La Antua bilang dong duablas tuh cari tampa babae satu par dong dudu makang tagal su mau Paskah. Itu orang Yahudi pung hari basar yang kasih inga dong yang dolo di jamang dong nene moyang, Antua su hentar dong kaluar dari rumah perbudakan di Mesir deng salamat.

Akang pung spanen tuh, pas samua su bakumpul, Antua badiri la ambel aer dari tampayang tanah, la saleng di loyang kacil satu, trus Antua lapas baju panjang sablah luar, la loko kaeng lap yang biasa tuang rumah taru par lap tamu pung kaki, la Antua dudu cuci murid-murid pung kaki, satu abis satu. 

Kalu iko akang carita tuh, sebenarnya dari dong duablas tuh ada dua orang yang hal banya. Satu tuh Simong Petrus ka laki-laki paparipi satu tuh, la kadua tuh Yudas, yang su taru niat tarbae par Antua Yesus, tagal tar tau setang tarampa apa yang su hela dia par ator orang bunuh Antua Yesus.

Tuhan Yesus tuh Antua su tau dong dua ini pung slak. Kalu soal Yudas tuh, Antua cuci dia kaki lai. La Petrus nih macang dia mau labe dari samua. Pas Tuhan Yesus cuci kaki sampe di dia, dia slak mau tola deng bilang: 

“Tuhan e, masakan Tuhan yang cuci beta kaki tuh bagumana lai?” 

 

Dia pasti tau tuh jua, ini Guru nih. Apa kong guru tundu cuci murid pung kaki, mo skang bagumana tuh. Dunya tabula bale tuh jua. Mar pas Antua bilang: “nanti eso lusa baru ale dong mangarti apa yang beta biking par oras ini?” lalu Petrus nih dia minta:

“Sio Tuhan e! Kalu bagitu, jang cuma beta pung kaki sa, mar beta pung tangang deng kapala lai jua!” 

 

Petrus nih su talalu lai. Dia macang tar mangarti apapa bagitu. Mar dari Petrus pung tar mangarti tuh, ternyata Tuhan Yesus mau sindir Yudas lai, waktu Antua manyao Petrus:

“Orang yang su mandi cuma parlu cuci dia pung kaki sa, tagal dia pung badang samua su barsi. Ale dong smaua su barsi, mar ada yang seng.” 

 

Yahya bilang, Antua bilang bagitu tagal Antua su tau sapa yang mau jual Antua. La sapa lai kalu bukang Yudas. La kalu Antua su tau, mo mangapa Antua bale pi cuci ana Yudas tuh pung kaki lai? Tar loko skrobi dia kaluar pi par setang sana? 

Di situ katong dapa mangarti mangapa Yahya tulis carita ini. Dia mau bilang, kalu Tuhan Yesus tuh pung hati paleng barsih, seng bahati par satu orang lai, mau dia tuh sapa lai, Antua tetap unju hati kasih par dong samua. Maksud laeng lai, Yahya mau bilang, Tuhan Yesus rela dudu tundu cuci dong duablas tuh pung kaki tagal Antua musti kasih barsih katong samua pung salah deng dosa banya tuh. Kalu Antua seng cuci, skang katong tinggal deng dosa macang daki manempel di badang; la bajalang deng daki sampe orang ciong badang bobou rai tuh la dong maput.

Mo apa katong bisa mangarti apa dari yang Antua bilang: “orang yang su mandi cuma parlu cuci dia pung kaki sa…” Akang pung arti tuh, dong duablas deng katong samua par oras ini nih su tau sapa tuh Tuhan Yesus. Cuma masih ada dosa manempel di kaki, jadi musti kasih barsih ulang. Biar su kanal Tuhan Yesus lai, mar kalu masih tinggal deng baringing hal labe sama Petrus, ka kasih diri par setang prentah sama Yudas, itu sama deng hidop deng daki sabadang. Jadi musti cuci kaki.

Kalu bawa ka dalang katong hidop hari-hari, la kasih tagae akang deng yang katong bilang par anana “cuci kaki la nai tampa”, brarti seng boleh bawa dosa sama deng daki par nai tampa/sono. Kasih barsih akang smua, supaya sono tuh seng deng daki. Katong seng tau kalu sono tuh la katong bangong eso pagi ka seng? Mau bangong ka seng ka, sono tuh musti barsih. Tagal eso tuh katong musti bale biking tugas, la musti biking deng sagala hati deng hidop yang barsih.

Satu lai yang katong musti mangarti akang babae dari apa yang Tuhan Yesus biking tuh. Abis cuci dong duablas kaki tuh, Antua seka dong kaki deng kaeng lap. Kaeng lap tuh sebenarnya kaeng biasa sa. Mar Tuhan Yesus ika akang di Antua pinggang. Deng ika di pinggang tuh, istilahnya itu kaeng laki-laki, tanda hormat. Jadi kalu Antua seka dong duablas kaki denga kang kaeng tuh, coba bayangkan, Antua taru sagala hormat par dudu la tundu cuci dong duablas tuh pung kaki. Itu Antua pung hidop yang p’ri rendah deng hati yang maliong deng kasih. 

Sapa yang bisa biking macang bagitu? Sedang Petrus sa minta jang cuci kaki sa mar tangang deng kapala lai. Mar Tuhan Yesus su kas’ unju cara yang katong pikir tar sampe di akang. La kalu cuci kaki tuh tanda Antua kasih barsih deng kasih ampong katong dari seg’nap dosa deng salah, mari mangarti akang bagini: “Antua yang katong bilang Guru deng Tuhan sa bisa par kasih ampong katong dari seg’nap dosa, orang pi katong seng bisa tuh bagumana lai?” Itu yang Antua par penghabisang carita tuh bilang:

“Beta su kasi conto par ale dong, jadi ale dong musti biking macang apa yang beta su biking nih satu deng yang laeng”.

 

Jadi kurang conto apa lai yang katong mau? Ka tunggu sap alai par biking bagitu baru katong laeng layani laeng, laeng kasih inga laeng, laeng kasih ampong laeng? Barang ada sapa yang lebe basar dari Antua yang katong samua su mangaku sb’agai Guru deng Tuhan tuh lai? Sapa lai? La conto apa lai? Kalu su mangarti akang, mo biking. Tagal kalu tar biking, brarti tar meku deng samua yang Tuhan Yesus su biking par kasih barsih katong dari dosa sabadang.

 

 

YANG PENGHABISANG

 

Par akang pung penghabisang carita, Yahya tulis bagini: 

 

“Apa yang beta bilang ni, bukang soal ale dong samua, tagal dari tenga-tenga ale dong nih ada satu orang yang nanti seng dapa berkat. Beta tau samua orang yang Beta su pili pung tabiat. Mar, Beta jua pili dia biar apa yang ada dalang Allah pung tulisang tuh musti jadi. Allah pung tulisang tuh bilang: “Beta pung tamang yang biasa dudu makang sama-sama deng Beta di meja makang, dia tuh nanti tikang Beta dari balakang”. 

 

Ingatang! Ini bukang b’rarti Tuhan Yesus bahati deng Yudas. Mar Antua su siap par iko turut Allah pung p’ri kehendak. Kalu seng bagitu, katong seng barsih babae. Tagal Antua cuci barsih katong pung dosa tuh deng Antua pung darah. Itu mahal. La yang bisa biking akang tuh cuma Yesus sa. Mar katong bisa laeng cuci laeng kaki, laeng tulung laeng, laeng kasih inga laeng, laeng kasih ampong laeng. Tagal katong samua nih Tuhan su pilih, la Tuhan su utus. 

Maka di Yahya pung carita bageang laste dia tulis kata Tuhan Yesus bilang bagini: 

 

“Dengar babae, tagal apa yang beta bilang ni batul! Sapa yang tarima orang yang Beta utus, itu dia su tarima Beta. La sapa yang tarima Beta, itu dia su tarima Allah yang utus Beta”.

 

Jadi, su tau toh? Katong samua nih Antua su pilih la su utus lai. Jadi bukang dapa pili sa mar dapa utus lai par pi biking bae di antero dunya nih. Jadi satu musti tarima yang laeng, tagal katong jua sama-sama buka hidop par tarima Yesus. Deng bagitu katong tarima Tuhan Allah maso dalang katong hidop oras ini sampe kiamat.

 

 

Cordela Hotel Senen

29-30 Mei 2023

 

 

 

Comments

Popular posts from this blog

MAKNA UNSUR-UNSUR DALAM LITURGI

Makna Teologis dan Liturgis Kolekta/Persembahan

Hukum dan Keadilan dari Tangan Raja/Negara